CÂY KHẾ
I. Nguồn gốc:
Tên cây: Cây khế
Tên gọi khác: Coromandel goose-berry
Tên khoa học: Averrhoa carambolaL.
Nguồn gốc: Madagasca
II. Đặc điểm hình thái:
+ Cây khế là loài cây thân gỗ nhỏ, có chiểu cao trung bình khoảng khoảng 3-5m, có cây cao đến 7m. Thân cây non màu xanh, có nhiều lông ngắn màu trắng.
+ Cây khế có lá kép lông chim 1 lần lẻ với 7-11 lá phụ, lá kép dài đến 50 cm. Các lá chét mọc cách, so le nhau, lá to dần từ dưới lên trên. Lá có hình bầu dục 2 đầu nhọn, phiến hơi lệch, bìa nguyên, dài 8-8,5cm, rộng 3-3,5cm, mặt trên màu xanh đậm hơn mặt dưới. Gân lá có hình lông chim với nhiều gân phụ. Cuống lá chính dài 2-3 cm, có hình đa giác, màu xanh, gốc cuống phình to có tiết diện hình bầu dục và có màu đỏ. Trên lá có nhiều lông.
+Hoa khế có màu tím với 5 cánh hoa đều và rời; cánh hoa dài 0,6-0,8 cm, rộng 0,3 cm. Mỗi cánh hoa có 2 phần: phần móng ngắn màu trắng; phần phiến hình bầu dục có màu hồng tím nhạt ở mặt ngoài, mặt trong đậm màu hơn với rất nhiều chấm tím đậm.
III. Công dụng:
+ Cây khế hết sức thân thuộc với nhân dân ta bởi nhiều công dụng,dễ trồng, ít sâu bệnh được truyền từ đời này sang đời khác.
Cây khế có quả ngon,hình dáng đẹp, giàu ý nghĩa được trồng trong vườn nhà hay sân vườn để che bóng mát và hái quả quanh năm.
+Ngoài tác dụng làm cảnh, cây khế còn được dùng để sử dụng nhiều để chữa bệnh. Theo đông y, quả khế có tính hàn, vị chua ngọt, không độc, có tác dụng thanh nhiệt, lợi tiểu,giải độc, sinh tân dịch, trị phong nhiệt. Lượng vitamin trong khế rất dồi dào.
+ Lá khế tính mát, có tác dụng tán nhiệt, giải độc, lợi tiểu, chữa ung nhọt, lở ngứa, chữa mẩn ngứa, sưng đau do dị ứng; giã nhỏ để lấy nước đắp lên nơi bị lở loét do sơn ăn.
IV. Kỹ thuật chăm sóc:
Cây khế thuộc loại cây thân gỗ khỏe mạnh, dễ trồng và chăm sóc, tốc độ phát triển trung bình.
Cây khế chịu được nhiệt độ cao, chịu nóng nhưng cũng chịu được rét, nhiệt độ thấp kể cả rét đậm.Nhiệt độ khoảng 22-26oC thì quả ngon đẹp.
Khế ưa nắng trồng nơi thoáng gió, rộng rãi, tuy nhiên cây cũng chịu được một phần bóng râm.
Đất trồng khế cần loại đất ẩm, nhiều mùn và nhiều dinh dưỡng, tơi xốp, thoát nước tốt vì khế dễ bị thối và ngập úng. Độ pH thích hợp là 5,5-6,5.
Lượng nước tưới cho khế vừa phải, chỉ cần chú ý khi cây trong giai đoạn từ cây con đến khi trưởng thành. Giai đoạn nuôi quả từ tháng 6 đến cuối năm thì tăng cường tưới, thời tiết khô hạn sẽ làm quả bị rụng nhiều.
Bón phân cho cây khế cũng không cầu kỳ, tuy nhiên trong giai đoạn nuôi quả, nên bón tro bếp và vôi bột để cải thiện chất lượng quả, không nên bón đạm.